Ankilozan Spondilit (AS)
Ankilozan spondilit (AS), inflamatuar bir romatizmal hastalık olan spondiloartrit ailesinin bir üyesidir. Bu kronik rahatsızlık genellikle omurganın alt bölgesinde, özellikle bel bölgesinde ağrı, sertlik ve inflamasyon ile karakterizedir. Çoğu zaman genç yetişkinlerde başlamakta ve ilerleyici bir seyir gösterebilmektedir. Hastalık, omurganın eklemlerini ve bağ dokularını etkileyerek, ilerleyici sertlik ve fonksiyon kaybına neden olabilmektedir.
Ankilozan Spondilit Nedir?
Ankilozan spondilit (AS), kronik bir iltihaplı romatizma türüdür. Genellikle omurganın bazı bölümlerini etkilemektedir. AS, sakroiliak eklemlerde ve omurganın diğer bölgelerinde iltihap ve sertlikle karakterize edilmektedir.
Ankilozan Spondilit Belirtileri Nelerdir?
Ankilozan spondilitin belirtileri kişiden kişiye değişebilmektedir. Yaygın olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Bel ve Sırt Ağrısı: En yaygın belirti sırtın alt bölgesinde, belde ve sakroiliak eklemlerde hissedilen sürekli veya dönemsel ağrıdır.
- Sabah Tutukluğu: Sırtta ve belde sertlik hissi ile karakterize edilen, sabahları artan ağrı ve sertlik yaşanabilmektedir.
- Omurga Hareketlerinin Kısıtlanması: Omurga hareketleri zamanla kısıtlanabilmekte ve kişi geriye doğru bakmakta, eğilmekte veya dönmekte zorlanabilmektedir.
- Göğüs Kafesi Değişiklikleri: Göğüs kafesi iltihaplı bir şekilde etkilenebilmektedir. Bu durumda göğüs kafesi nefes alıp vermekle genişleyememektedir.
- Duruş Bozukluğu: Omurga eğilebilmekte veya düşük bir duruşa sahip olabilmektedir.
- Göz İltihabı (Üveit): Bazı AS hastalarında gözlerde ağrı ve iltihap (üveit) görülebilmektedir.
- Eklem Şişliği ve Ağrı: AS, eklem iltihabına neden olabilmektedir. Bu durum da eklem şişliği, ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açabilmektedir.
Ankilozan Spondilitin Nedenleri Nelerdir?
Ankilozan spondilitin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ortaya çıkmasında rol oynayabilmektedir.
Genetik yatkınlık, özellikle HLA-B27 geninin varlığı, AS gelişme riskini artırabilmektedir. HLA-B27 taşıyıcılığına sahip bireylerde, bağışıklık sistemi vücutta yanlışlıkla inflamasyonu tetikleyebilmektedir. Dolayısıyla bu durum omurga ve eklemlerde iltihaba yol açabilmektedir.
Ankilozan spondilit, kronik ve ilerleyici bir durum olabilmektedir. Bu nedenle uzun vadeli bir tedavi planı ve düzenli takip gerekebilmektedir. Tedavi konusunda bir romatolog veya uzman doktordan yardım almak önemlidir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Ankilozan spondilit tanısı farklı yöntemler kullanılarak konulabilmektedir. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Hasta Geçmişi ve Fizik Muayene: Doktor, hastalığınız hakkında detaylı bir öykü alacak ve AS'nin belirtilerini değerlendirecektir. Fizik muayene sırasında omurga hareketliliği, ağrı noktaları ve diğer belirtiler incelenecektir.
- Laboratuvar Testleri: AS teşhisi koymak için özel bir laboratuvar testi yoktur. Ancak HLA-B27 adı verilen genin tespiti, AS riskini artırabilmektedir. Kan testleri, inflamasyon belirtileri veya diğer romatizmal hastalıkları dışlamak için yapılabilmektedir.
- Görüntüleme Testleri: AS'nin teşhisi için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) en yaygın olarak kullanılan yöntemdir. MRI, omurilik ve sakroiliak eklemlerde inflamasyonu veya değişiklikleri gösteren detaylı görüntüler sağlamaktadır. X-ışınları da kullanılabilmektedir. Ancak bu genellikle hastalık ilerledikten sonra daha fazla bilgi sağlamaktadır.
Ankilozan Spondilit Tedavisi
Ankilozan spondilitin tedavisi, semptomların hafifletilmesi ve hastalığın ilerlemesinin kontrol altına alınması amacıyla yapılmaktadır. Tedavi yaklaşımları aşağıdaki gibidir:
- İlaçlar: Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler), ağrıyı ve iltihabı azaltmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bazı durumlarda, immünsüpresif ilaçlar veya biyolojik ilaçlar da reçete edilebilmektedir.
- Fizik Tedavi: Fizik tedavi; omuriliğin esnekliğini artırmak, postürü düzeltmek ve ağrıyı azaltmak için önemlidir. Uzmanlar, özel egzersizler ve teknikler kullanarak bu hedeflere ulaşmanıza yardımcı olabilmektedir.
- Egzersiz: Hasta, omurga hareketliliğini korumak ve omurilikteki sertliği azaltmak için düzenli olarak önerilen egzersizleri yapmalıdır.
- Postür Düzeltme: Doğru postürün korunması ve düzeltilmesi, AS semptomlarını azaltmada önemlidir.
- Ağrı Yönetimi: Ağrı yönetimi için ilaçlar ve ağrı kesiciler kullanılabilmektedir.
- Cerrahi: Nadiren, omurilik veya eklem deformitelerini düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
Fizik Tedavinin Önemi
Fizik tedavi, ankilozan spondilit tedavisinde kritik bir rol oynamaktadır. Çünkü fizik tedavi uzmanı kas gücünü artırmak, esnekliği artırmak, postürü düzeltmek ve ağrıyı hafifletmek için özel egzersizler ve teknikler sunmaktadır. Bu, hastaların yaşam kalitesini artırabilmekte ve omurga hareketliliğini korumalarına yardımcı olabilmektedir.
Uyguladığımız Tedavi Yöntemleri
Ankilozan spondilit için kliniğimizde uyguladığımız tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- Medikal tedavi
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri
- Kişiye özel egzersiz programı
- Ağrıya ve hareket kısıtlılığına yönelik enjeksiyonlar