Plantar Fasiit
Plantar fasiit, ayak tabanındaki plantar fasya adı verilen kalın bağ dokusunun iltihaplanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum genellikle topuk bölgesinde yoğunlaşan ağrı ile kendini göstermektedir. Ayak sağlığını etkileyebilecek bir sorun olan plantar fasiitin nedenleri, belirtileri, teşhisi ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde incelenmelidir.
Plantar Fasiit Nedir?
Plantar fasiit, ayak tabanındaki kalın bağ dokusunun (plantar fasya) iltihaplanması ve tahriş olması durumunu tanımlamaktadır. Bu durum genellikle topuk ağrısı olarak kendini göstermekte ve ayak tabanının topuk bölgesinde hissedilmektedir.
Plantar Fasiitin Nedenleri Nelerdir?
Ana nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Aşırı yüklenme: Ayak tabanına uzun süreli ağırlık bindiren faaliyetler, sporlar veya meslekler plantar fasiiti tetikleyebilmektedir.
- Yanlış ayakkabı giyimi: Desteksiz veya uygun olmayan ayakkabılar ayak tabanına gereksiz baskı uygulayarak soruna yol açabilmektedir.
- Düz tabanlık veya yüksek kemer: Ayak yapısındaki anormallikler plantar fasiit riskini artırabilmektedir.
- Kilolu olmak: Fazla kilo taşımak ayak tabanına ekstra baskı yaparak iltihaplanmaya neden olabilmektedir.
Plantar Fasiit Belirtileri Nelerdir?
Plantar fasiitin belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Sabahları veya uzun süreli oturma sonrası hissedilen topuk ağrısı
- İlk adımlarda ağrının şiddetlenmesi (Örneğin; yataktan kalkarken veya uzun süreli oturmadan sonra)
- Ayak tabanının orta kısmından topuğa doğru yayılan ağrı
- Uzun süre ayakta durduktan veya yürüdükten sonra ağrının artması
Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz plantar fasiiti teşhis etmek için fiziksel muayene yapacaktır. Genellikle röntgen veya MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmamaktadır. Çünkü plantar fasiit bu tür görüntülerde genellikle görünmemektedir. Teşhisi koymada hastanın semptomları ve fiziksel muayene sonuçları önemlidir.
Plantar Fasiit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Plantar fasiitin tedavisinde çeşitli konservatif yöntemler kullanılmaktadır. Tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- Dinlenme ve Aktivite Sınırlaması: Ayak tabanına fazla baskı yapmaktan kaçınmak için dinlenmek ve yüksek etkili aktiviteleri geçici olarak sınırlamak iyileşmeyi destekler.
- Ayak Tabanı Destekleri: Özel ayakkabılar veya tabanlıklar, ayak tabanını destekleyerek iltihaplı bölgeye baskıyı azaltabilir. Bu ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.
- Soğuk Paket Uygulama: Ayak tabanına düzenli olarak soğuk suyla ovma veya buz torbası uygulamak iltihaplanmayı azaltır ve ağrıyı hafifletir.
- Ağrı Kesici ve Anti-Enflamatuar İlaçlar: Doktorunuzun önerisi doğrultusunda ağrı kesici veya anti-enflamatuar ilaçlar kullanmak ağrıyı ve iltihaplanmayı kontrol altında tutmaya yardımcı olur.
- Fizik Tedavi Egzersizleri: Fizyoterapist tarafından önerilen özel egzersizler, ayak ve baldır kaslarını güçlendirmek, esnekliği artırmak ve ağrıyı azaltmak için kullanılır.
- Ayakkabı Seçimi: Destekli ve uygun ayakkabılar giymek ayak tabanına fazla baskıyı engeller. Bu nedenle yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınılmalıdır.
- Topuk Kelepçesi veya Splint: Geceleri veya uzun süreli oturma sırasında kullanılan topuk kelepçeleri veya splintler fasyayı gererek ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Ayağı Esnetme Egzersizleri: Özel ayağı esnetme egzersizleri, kasların ve fasyanın esnekliğini artırarak ağrıyı hafifletir.
- Kilo Kontrolü: Fazla kiloluysanız, kilo vermek ayak tabanına binen yükü azaltarak plantar fasiitin iyileşmesine katkı sağlar.
- Enjeksiyon Tedavileri: Plantar fasiit için çeşitli enjeksiyon yöntemleri uygulanmaktadır (Kortizon, PRP, RF vs). Ancak bu enjeksiyonların ultrason eşliğinde yapılması tedavinin başarı şansını yükseltmektedir.
Fizik Tedavinin Önemi
Fizik tedavi, plantar fasiitin tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır. Uzmanlar hastanın durumunu değerlendirir ve uygun egzersiz programları geliştirir. Bu egzersizler; kasları güçlendirme, esnekliği artırma ve ağrıyı hafifletme amacı taşır. Aynı zamanda fizik tedavi uzmanları hastalara doğru yürüme ve ayak pozisyonunu öğretir. Bu sayede ayak tabanına baskı azaltılabilir.
Unutmayın ki her bireyin durumu farklıdır. Bu nedenle en iyi tedavi yöntemlerini belirlemek için bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Plantar Fasiit Tedavisinde Kullandığımız Yöntemler
Plantar fasiit tedavisinde kullandığımız yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Medikal tedavi
- Ayakkabı modifikasyonu ve desteklerin reçetelenmesi
- Enjeksiyon yöntemleri
- Fizik tedavi yöntemleri
- Kişiye özel egzersiz programı